بررسی های دورسنجی، ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی برای اکتشاف کانی سازی اسکارنی در منطقه ی آغ بلاغ اشنویّه

در جنوب شهرستان ارومیّه، چند توده ی گرانیتوئیدی رخنمون دارند که از نظر ژئوشیمیایی از نوع s (گرانیتوئیدهای برخوردی) می باشند. از این توده های گرانیتوئیدی، تحت عنوان «گرانیت اشنویّه» نام برده می شود. گرانیت اشنویّه در فاز کوهزایی لارامید جایگزین شده و به درون سنگ های پالئوزوئیک فوقانی نفوذ کرده است. انواع کانی سازی های اسکارنی و گرمابی در ارتباط با این توده ی نفوذی روی داده است. کانی زایی های اسکارنی تنگستن، آهن، مس و طلا، در این ارتباط تشکیل شده اند. کانی زایی تنگستن از نوع اسکارن اکسید شده و کانی زایی های آهن و مس، در زون گارنت اسکارن تشکیل شده اند. کانی زایی گرمابی مس نیز در ماسه سنگ های کوارتزیتی سازند لالون روی داده است. این کانی زایی، توسّط سیستم-های گسل و شکستگی ها کنترل شده است. ناحیه ی آغ بلاغ شامل هر دو نوع کانی سازی رگه ای و اسکارنی می باشد که نوع رگه ای، به صورت تأخیری رخ داده است. در این پژوهش، کانی زایی اسکارنی از نظر دورسنجی، ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی بررسی شده است. سنگ میزبان کانی زایی، کربناتهای سازندهای مختلف به ویژه پرمین هستند. توده ی نفوذی، گرانیتوئیدهایی از نوع آلکالی گرانیت های پرکوارتز هستند. مطالعات ژئوفیزیکی در دو محدوده صورت گرفته است. بررسی های ژئوفیزیکی به روش ژئوالکتریک بر آن است که زون آنومالی از ضخامت زیادی برخوردار نیست. احتما?ً کانیزایی به صورت رگههای کم ضخامت در گسلهها عموماً با عمق متوسّط روی داده است. وجود گسله ی اصلی در منطقه توسّط مطالعات ژئوفیزیک به اثبات رسیده است. کانیزاییها با روند این گسل هم خوانی دارد. با توجه به رگهای بودن کانیزایی، شناسایی گسلهای احتمالی توسّط تغییرات مقاومت ویژه، کمک زیادی در اکتشاف خواهد کرد. به نظر میرسد کانی زایی، رگهای و کم ضخامت بوده و انجام مطالعات بیشتر، ضروری است. در محدوده ی 2 از مطالعات ژئوفیزیک، ناهنجاریِ با مقادیر نسبی با?، با روند رخنمونهای مشاهده شده تطابق دارد و مطابقت خوبی نیز با مقادیر مقاومت ویژه متوسط تا پایین مشاهده می شود که این تطابق معمو?ً در کانیزایی تیپ اسکارن دیده میشود. اسکارن آغ بلاغ، از نوع دگرگونی مجاورتی، کم ژرفا و بی آب است. اسکارن آغ بلاغ از نوع پلی متال با غلبه ی نوع مس باشد که در کنار آن فلزّات دیگری مانند مولیبدن نیز می توانند به عنوان محصول فرعی مطرح شوند. ویژگی های این اسکارن به اسکارن مس کلسیمی و اسکارن اکسیدی نزدیکتر می باشد. بررسی ژئوشیمیایی و مقایسه ی آن با کانسارهای شناخته شده ی دنیا نیز، حاکی از آن است که این اسکارن از نوع اسکارن مس می-باشد و دیگر عناصر به عنوان محصول فرعی آن در نظر گرفته می شوند. بررسی های ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای برای ثبت آنومالی های احتمالی، انجام و داده ها به سه روش کلاسیک، شاخص غنی شدگی و p.n در مورد 10 عنصر au، ag، cu، fe، mn، pb، zn، mo، sn و w تحلیل شد. در جمع بندی بررسی های ژئوشیمیایی، روش p.n بهترین نتیجه را برای تشخیص و ثبت آنومالی ها به دست داد. روش p.n نشان داد که از بین 79 نمونه، تعداد 1 نمونه نسبت به au، 2 نمونه نسبت به ag، 1 نمونه نسبت به mo و 1 نمونه نیز نسبت به w آنومالی قطعی دارند، و هیچ نمونه ای نسبت به عناصر cu، fe، mn، pb، zn و sn آنومالی قطعی نشان نداده است. البتّه به عنوان آنومالی های احتمالی، 3 نمونه برای cu، 3 نمونه برای mn، 1 نمونه برای pb، 2 نمونه برای zn و 1 نمونه برای sn معرّفی شده است. نتایج آنالیز نمونه های سطحی از رخنمون نقاط کانی سازی شده، نشان از همبستگی معنی دار(بیشتر از 5/0) cu با w، ag و zn دارد که همبستگی با w منفی و با ag و zn مثبت است. در مورد نمونه های برداشت شده از ترانشه های حفر شده، همبستگی معنی دار cu با fe ، pb ، s ، zn ، ag و ca به چشم می خورَد که از این میان، تنها همبستگی با ca منفی و مابقیِ همبستگی ها مثبت اند. تلفیق نقشه ی آنومالی های ژئوشیمیایی و نتایج بررسی های دورسنجی در تشخیص زون های کانی سازی نشان می دهد که کانی سازی در محدوده ی برون اسکارن انجام شده، و برای جستجوی نقاط جدید کانی سازی شده، به ادامه ی اکتشافات لیتوژئوشیمیایی در هاله های اوّلیّه نیاز است.